| Lijst van tabellen |
| Samenvatting |
|
| 1. Inleiding en opzet |
| 1.1 Ontwikkelingssamenwerking een overheidstaak? Maar hoe dan? |
| Enkele termen en begrippen |
| Alleen de ontwikkelingsresultaten laten tellen? |
| Ontwikkelingsresultaten niet als maatstaf voor donorprestaties |
| 1.2 Twee modellen van beleid tegenover ontwikkelingslanden |
| Visies, ministerstaken en voorlichting |
| Het hulpbeleid |
| Structurele ontwikkelingssamenwerking en overige relaties |
| 1.3 Kanttekeningen, onderzoeksopzet, en inhoud |
| Onderzoeksopzet |
| Bronnen |
| Inhoud |
|
| 2. Elementen uit de voorgeschiedenis: 1945-’65 |
Het ontstaan van het ‘ontwikkelingsvraagstuk’
|
| Nederlands initiële respons |
| Het Nederlandse publiek |
| Nieuwe elementen: ook financiële en bilaterale hulp? |
| Verdere omvangsdiscussie |
| Politiek, charitas, of maatschappijhervorming? |
| En het economische eigenbelang? |
| Een nieuwe regeringsnota |
| Een staatssecretaris voor de ontwikkelingshulp |
| Hoeveel interdepartementale coördinatie, en door wie? |
| Ook een nationale adviesraad (NAR) controversieel? |
| Handel en andere financieel-economische relaties: de geboorte van Unctad |
| Doorgaande ambtelijke wrijvingen en nieuwe instituties |
| Medefinanciering particuliere organisaties en vrijwilligers |
| Een zwakke staatssecretaris? |
| Omvang en componenten van de Nederlandse middelenstroom 1950-’65 |
|
| 3. 1965-’67 Periode-Bot |
(Inleidende opmerkingen)
|
| 3.1. Bot en zijn positie in het kabinet-Cals |
| Het formatie-akkoord |
| Alles weer op losse schroeven? |
| Het gevecht om Bots taak en bevoegdheden |
| 3.2 Het hulpbeleid en de beleidsomgeving in Nederland |
| Een eigen begrotingsnota voor het hulpbeleid als geheel |
| Schijnconstructies |
| Hoofdcomponenten van de ontwikkelingsbegroting |
| Kon Nederland zijn ontwikkelingshulp niet kwijt in 1965? |
| Nog meer gerommel met de cijfers |
| Binnenslijns goochelen en andere foefjes |
| Gesjoemel en administratief geknoei |
| Leugentjes om een grotere leugen te kunnen continueren |
| Naar een nieuwe beleidsfilosofie |
| Het tweede en laatste begrotingsjaar 1967 |
| Overzicht van de hulpverlening in de periode-Bot |
| De landenkeuze |
| Nederland als voortrekker |
| 3.3. Structuurverandering in de wereldeconomie en het internationale overleg |
| Unctad en GATT, en de weg naar Unctad-2 |
| Handel in grondstoffen en het belang van ontwikkelingslanden |
| Handel in halffabrikaten en eindproducten |
| Internationale financiële compensatie en het IMF-systeem |
| Internationaliserend bedrijfsleven en overheidssteun |
| Overige internationale transacties en het overleg daarover |
| Internationale zeescheepvaart |
| Politiek-juridische kwesties |
| 3.4 Bot en de aanpak van de kabinetten-Cals en Zijlstra |
| Probleemdefinitie en motivering |
| Bewindspersoon en bevoegdheden |
| Voorlichting en publieksopvoeding |
| Omvang en kwaliteit van de hulp |
| Opstelling en beleid in het internationale overleg |
| In hoeverre was dit alles overtuigend? |
|
| 4. 1967-’71 Periode-Udink |
(Inleidende opmerkingen)
|
| 4.1 Udink, zijn ideeën en zijn positie in het kabinet-De Jong |
| De man van de Internationale Ontwikkelingsstrategie |
| Visie en globale beleidsdoelstellingen |
| Wrikken aan de competenties |
| Voorlichting en kritiek uit de samenleving |
| Struikelend naar het einde |
| 4.2 Het hulpbeleid en de beleidsomgeving in Nederland |
| Begroting en werkelijkheid: |
| A. De terugkeer van de kapitaalmarktfinanciering |
| B. En dan ook nog rentesubsidies? |
| C. EEG-Ontwikkelingsfonds: een rechtzetting |
| D. West-Irian Fonds |
| E. Overige toerekeningen aan het plafond |
| F. Oneigenlijke toerekeningen: een poging tot kwantificering |
| Vuistregels voor toerekeningscorrecties bij Instituten & Cursussen |
| En de andere toerekeningen aan het ontwikkelingsplafond? |
| Het totaal van de oneigenlijke toerekeningen in 1968-’71 |
| Overzicht van de totale hulpverlening in de periode-Udink |
| Udinks proeve van een stuwmeeroverzicht |
| Vergelijking Nederland met de DAC-groep |
| De landenkeuze |
| Apolitiek en zonder moraal? |
| Spanningen in de koninkrijksrelaties |
| Hulpbinding en bestedingsoverleg |
| Samenwerking met particuliere organisaties |
| 4.3 De aanpak van internationale economische structuren: de rol van Nederland |
| Genève, Algiers en New Delhi |
| Grondstoffen: de ondraaglijke leegte van aanbevelingen |
| Industriegoederen: naar algemene preferenties? |
| Overige handelsproblemen tijdens en na Unctad-2 |
| Internationale zeescheepvaart en vloot- en havenontwikkeling |
| Ontwikkelingshulp en andere publieke kapitaalstromen |
| Bedrijfsinvesteringen, ander particulier kapitaal, en de FMO |
| Handelstegenslagen en onrust in het internationale geldstelsel |
| Enkele politiek-juridische en institutionele kwesties: |
| – Mensenrechten, vluchtelingen, gastarbeiders en natuurlijke hulpbronnen |
| – De instituties van de Yaoundé-associaties van de EEG |
| – Welk ontwikkelingsbeleid van de EEG: mondiaal of regionaal? |
| Nederland en Unctad: verbeteringen mogelijk? |
| Unctads toekomst? |
| 4.4 Udink en de bijdrage van het kabinet-De Jong |
| Probleemdefinitie en motivering |
| Bewindspersoon en bevoegdheden |
| Voorlichting en publieksopvoeding |
| Omvang en kwaliteit van de hulp |
| Opstelling en beleid in het internationale overleg |
| Hoe effectief en serieus was dit alles? |
|
| 5. 1971-’73 Periode Boertien |
| (Inleidende opmerkingen) |
5.1 Kabinetsformaties, ministeriële verhoudingen en beleidsvisies en -doelstellingen
|
| Kabinetsformatie in 1971 en ontwikkelingssamenwerking |
| Politieke crisis in 1972 en haar consequenties |
| Boertiens positie in de kabinetten-Biesheuvel-1 en 2 |
| Boertiens ontwikkelingsvisie en de beleidsdoelstellingen van het kabinet |
| 5.2 Unctad-3 en Nederland, en andere internationale ontwikkelingen |
| Internationale monetaire crisis en nieuwe actoren en onderwerpen |
| Publieksmobilisering en politieke actie in Nederland |
| De ministeriële competentiekwestie inzake Unctad-3 |
| Interne beleidsbeïnvloeding en de delegatie-instructie |
| Het verloop van Unctad-3 en enkele saillante uitkomsten |
| Nederlands daden en opvattingen tijdens Unctad-3 |
| Ontwikkelingen na Unctad-3: |
| – Monetaire hervorming en eerste evaluaties |
| – De EEG op drift in Franse dagdromen |
| – Overige onderhandelingsresultaten |
| 5.3 Hulpbeleid en andere overheidsactiviteiten in Nederland |
| Een ingenieus compromis van Udink |
| Begrotingsvervuiling onder Boertien |
| Bewust beleid of toeval? |
| Ontwikkeling van de overheidshulp in de periode-Boertien |
| De groei van het stuwmeer: een interpretatie |
| Vergelijking met de DAC-cijfers |
| Hulpkwaliteit en landenbeleid |
| Samenwerking overheid en particulieren |
| Ambtelijke fricties, en een eerste evaluatie |
| Uitzicht op nieuwe verhoudingen? |
| 5.4 Boertien en de resultaten van het kabinet-Biesheuvel |
| Probleemdefinitie en motivering |
| Bewindspersoon en bevoegdheden |
| Voorlichting en publieksopvoeding |
| Omvang en kwaliteit van de hulp |
| Opstelling en beleid in het internationale overleg |
| Alleen maar schone schijn? |
|
6. 1973-’77 Periode-Pronk
|
6.1 Het kabinet-Den Uyl en zijn minister voor ontwikkelingssamenwerking
|
| Ook ‘progressieve’ verdeeldheid |
| Pronk: deskundig, ambitieus en gedreven, maar ook kwetsbaar |
| Beleidsdoelstellingen en -instrumenten |
| Herverdeling van bevoegdheden |
| 6.2 Hoop op internationale doorbraken en de Nederlandse respons |
| De oliecrisis en haar achtergronden |
| Enkele gevolgen |
| Toenemende differentiatie |
| Nederlands positie |
| Naar een Nieuwe Internationale Economische Orde? |
| Onderhandelingen in vele fora |
| De EEG liever op eigen houtje |
| Een sleutelrol voor OPEC? |
| Op naar echte onderhandelingen |
| Het CIES-experiment |
| De EG en Pronk |
| De eerste ronde binnen en buiten de CIES |
| Unctad-4 en de grondstoffencontroverse |
| De slotronde van de CIES |
| Een ultieme test? |
| Overige ontwikkelingen en vooruitzichten? |
| 6.3 Beleid en beleidsomgeving in Nederland |
| 6.3.1 Omvang en financiering van de Nederlandse overheidshulp |
| De strijd in de ministerraad |
| Oneigenlijke toerekeningen en het ODA en non-ODA-onderscheid |
| Oneigenlijke ODA-toerekeningen |
| Oneigenlijke non-ODA-toerekeningen |
| Het totaal van de oneigenlijke toerekeningen |
| Overzicht van de hulpverlening in de periode-Pronk |
| De werkelijke uitgaven en de ontwikkeling van het stuwmeer |
| Uitvoeringsproblemen en een ingebouwde uitgavenrem |
| De internationale omvangsdoelstelling eindelijk bereikt |
| 6.3.2 Het bilaterale en multilaterale hulpbeleid |
| De criteria voor concentratielanden |
| De uitverkoren landen |
| Indonesië |
| Suriname |
| Landen èn doelgroepen, particuliere organisaties, en basisbehoeften |
| 6.3.3 Ontwikkelingshulp, bedrijfsleven en economische structuur |
| Hulpbinding en bestedingsbeleid |
| – Reacties op kritieken |
| Directe bedrijfsinvesteringen in ontwikkelingslanden en de FMO |
| Herstructurering met een ontwikkelingsdimensie ? |
| 6.3.4 Overige kwesties |
| Publieksvoorlichting en andere draagvlakactiviteiten |
| Controversen over de ambtelijke organisatie |
| Inspectie en evaluatie, intern en extern |
| Breuklijnen in wording |
| 6.4 Pronk en de geloofwaardigheid van het kabinet-Den Uyl |
| Probleemdefinitie en motivering |
| Bewindspersoon en bevoegdheden |
| Voorlichting en publieksopvoeding |
| Omvang en kwaliteit van de hulp |
| Opstelling en beleid in het internationale overleg |
| Nog veel schijn en een onzekere toekomst |
|
7. 1977-’81 Periode-De Koning
|
7.1 De minister die het beleid wilde voortzetten en verbeteren
|
| De regeringsverklaring |
| De Konings uitgangspunten |
| Geen competentiewijziging nodig? |
| Kabinetssamenstelling en parlementaire steun |
| 7.2 Economische crises, haperende internationale besluitvorming en Nederland |
| 7.2.1 De tweede oliecrisis |
| De Islamitische revolutie in Iran |
| Ontwikkeling van de olieprijzen en enkele economische gevolgen |
| Extra problemen van ontwikkelingslanden tijdens de tweede oliecrisis |
| 7.2.2 Openingen voor verder Noord-Zuid-overleg? |
| Ideeën van het OESO-secretariaat |
| Verdere discussies in Nederland |
| De Konings tweesporenbeleid |
| Twee doelstellingen of één? |
| 7.2.3 1979: Op zoek naar nieuwe mogelijkheden |
| Unctad-5: nog fiducie in nieuwe pogingen? |
| Nederland in Manilla |
| De Konings structuurnota |
| Lomé-2: voortzetting met enige verdieping en verbreding |
| 7.2.4 1980: Irrationele manoeuvres en kansloze voorstellen |
| Unido-3: een strategische nederlaag in een dubieuze strategie |
| Commissie-Brandt: een nieuw rapport voor dovemansoren? |
| DD-3 en de NRGN: koppelingen zonder winst |
| 7.2.5 De EG en ontwikkelingslanden en De Konings laatste maanden |
| Naar een beter ontwikkelingsbeleid van de EG? – de voorbereidingen |
| Naar een beter ontwikkelingsbeleid van de EG? – het voorzittershalfjaar |
| Conferenties voor en tijdens de na-fase |
| 7.2.6 Sectoronderwerpen en thema’s chronologisch |
| Grondstoffen |
| Olie en andere energiedragers |
| Fabrikaten en handel in het algemeen |
| Ontwikkelingshulp, andere kapitaalstromen en financieel-monetaire problemen |
| Falende uitdagingen aan Noord en Zuid: |
| – De Gelijkgezindenbeweging en Nederland |
| – De treurige obstructie van het basisbehoeftenpleidooi |
| – De onderhandelingsstrategie van de Derde Wereld |
| 7.3 Beleid en beleidsomgeving in Nederland |
| 7.3.1 Omvang en financiering van de Nederlandse overheidshulp |
| De begrote bedragen |
| De werkelijke uitgaven en het stuwmeer |
| Vermindering van de kapitaalmarktfinanciering? |
| Ontwikkelingshulp mengen met exportbevordering |
| De oneigenlijke toerekeningen niet verhoogd? |
| Nederland en de internationale omvangsdoelstelling |
| 7.3.2 Het bilaterale en multilaterale hulpbeleid |
| Minder concentratielanden op basis van dezelfde criteria |
| De protesten: politiek in allerlei soorten |
| Toch nog wijziging, maar waarom eigenlijk? |
| Ex-concentratielanden en bezinning op de concentratiegedachte |
| Suriname |
| Overige ontvangende landen |
| Het bereiken van de doelgroepen |
| 7.3.3 Ontwikkelingssamenwerking, bedrijfsleven en economische structuur |
| Hulpbinding en bestedingsbeleid |
| Directe bedrijfsinvesteringen in ontwikkelingslanden en de FMO |
| Ontwikkelingssamenwerking en herstructurering? |
| 7.3.4. Overige kwesties |
| Publieksvoorlichting en andere draagvlakactiviteiten |
| Reorganiseren zonder eind en de interdepartementale kwestie |
| Inspectie en evaluatie, intern en extern |
| Opnieuw mislukkende pogingen tot verbetering van de OS-bevoegdheden |
| 7.4 De Koning en de realiteit van het kabinet-Van Agt-1 |
| Probleemdefinitie en motivering |
| Bewindspersoon en bevoegdheden |
| Voorlichting en publieksopvoeding |
| Omvang en kwaliteit van de hulp |
| Opstelling en beleid in het internationale overleg |
| Meer of minder schijn onder De Koning? |
|
| 8. Nawoord |
| Schone schijn? |
| Enkele primeurs |
| Vervolgvragen en vooruitzichten |
| Slot |
|
| Chronologie van de Nederlandse bewindslieden voor ontwikkelingssamenwerking |
| Bronnen |
| Afkortingen |
| Over de auteur |